Wat is die ziekte van Dupuytren nu precies? Dat we met onze handen veel dingen kunnen doen, is iets waar we niet vaak bij stilstaan. Elke dag grijpen we honderden dingen vast en voeren we de meest complexe handelingen uit. Maar voor mensen met Dupuytren-handen zijn deze schijnbaar simpele taken een veel grotere uitdaging. Dr. Ph. Catry heeft ruime ervaring in het behandelen van deze aandoening.

De ziekte van Dupuytren in een notendop

Om te beginnen is het belangrijk een beeld te krijgen van wat de ziekte van Dupuytren precies is. Het is een goedaardige aandoening die abnormale verdikkingen of strengvorming veroorzaakt van het bindweefsel in de handpalm.

Er ontstaan harde knobbels of strengen onder de huid die het weefsel verkorten en er geleidelijk voor zorgen dat sommige vingers naar binnen trekken richting de handpalm. Het is vervolgens onmogelijk voor de patiënt om een of meerdere vingers nog volledig gestrekt te houden. De impact op alledaagse activiteiten is dan ook groot.

De aandoening heeft niets te maken met de buigpezen zelf – die liggen dieper in de handpalm. Ze is over het algemeen onschuldig en gaat niet gepaard met pijn.

Het risico ligt vooral in de kromstand van de vingers. Wanneer een gewricht langdurig in een bepaalde stand blijft staan, kan er een verkorting van de spieren en pezen ontstaan. Hierdoor kan een gewricht in een dwangstand komen. Dit heet een contractuur. Bij een contractuur verliest het gewricht zijn soepelheid en wordt het stijf. Het gevolg is een onomkeerbare situatie door fibrosering (verbindweefseling) van de gewrichtskapel, die zelfs met een operatie moeilijk op te lossen is.

Dupuytren-handen komen het vaakst voor bij de pink en ringvinger, hoewel de middenvinger soms ook klachten vertoont. In uitzonderlijke gevallen worden ook de duim en wijsvinger aangetast. Bij ongeveer 80% van de patiënten zijn beide handen betrokken, maar meestal zijn de klachten in één hand erger. Knuckle pads (zwellingen aan de bovenzijde van de PIP-gewrichten) kunnen ook voorkomen.

Bij sommige patiënten met een agressiever ziekteverloop ontstaan er ook nodules in de voetzool (Ledderhose), de penis (Peyronie) en aan de kneukels (Garrod).

Voor wie zich afvraagt wat Dupuytren is, al de volgende termen verwijzen naar dezelfde aandoening: klauwhand, drophand, eedhand, kromme vingers, koetsiershand, vikingziekte, Keltische klauw, morbus dupuytren, fascitis palmaris of Fibro(mato)sis palmaris genoemd.

Wat zijn de oorzaken?

Wie wil weten wat Dupruyten is, wil waarschijnlijk ook weten hoe het ontstaat. De ziekte is al drie eeuwen gekend, maar de oorzaak is nog niet volledig achterhaald. Er zijn geen bewijzen dat verwondingen aan de vingers of handpalm, of beroepen met veel trillingen, de aandoening veroorzaken.

• Leeftijd: de ziekte van Dupuytren komt over het algemeen alleen voor bij mensen ouder dan 50 jaar.
• Geslacht: mannen hebben ongeveer negen keer meer kans om de ziekte te krijgen dan vrouwen en de gevallen zijn vaak ernstiger. Bij vrouwen ontwikkelt de ziekte zich pas op latere leeftijd en zijn de symptomen vaak minder hevig.
• Genetica: de ziekte van Dupuytren komt het meeste voor in noordwest Europese landen, zoals Noorwegen, Schotland, Ierland, IJsland en Zweden. Ze treft voornamelijk blanken. De benaming 'vikingziekte' heeft te maken met de Vikingtrektochten over Europa en Groot-Brittannië. Die komen overeen met de geografische verspreiding van de ziekte.

Daarnaast is het een ziekte die vaak in families voorkomt. 25% van de patiënten meldt een familielid met soortgelijke klachten.

• Tabak en alcohol gebruik: roken wordt geassocieerd met een verhoogd risico op de ziekte van Dupuytren. Men denkt dat microscopische verandering in de bloedvaten een invloed hebben. Ook alcohol wordt met de ziekte gelinkt. Er zijn indicaties dat bepaalde leveraandoeningen de ziekte veroorzaken.
• Diabetes en epilepsie: statistisch gezien hebben mensen met diabetes (suikerziekte) en patiënten die medicatie nemen voor epilepsie een verhoogd risico.

Wat zijn de symptomen?

Een eerste teken is vaak een knobbeltje of putje ter hoogte van de handlijn, aan de basis van de pink of ringvinger. Het kan maanden tot jaren duren voordat zich een echte streng vormt. Eerst ondervindt men weinig hinder. De knobbels zijn niet pijnlijk, maar soms gevoelig bij aanraking.

Naarmate de ziekte vordert, veranderen de knobbels in strengen die richting de vingerbasis lopen. Dit veroorzaakt een kromstand, waardoor de vinger(s) niet meer gestrekt kunnen worden. Activiteiten als grijpen, schrijven of fijne motoriek worden moeilijker. Objecten vastpakken lukt vaak nog wel dankzij de meestal onaangetaste duim en wijsvinger.

Veelvoorkomende symptomen:

• De hand niet plat op tafel kunnen leggen.
• Kleine, gevoelige knobbels in de handpalm.
• Putjes of groeven in de huid, mogelijk pijnlijk of met risico op huidverlies.
• Samengetrokken vinger(s).
• Functieverlies van de hand.

Bij mensen met gevorderde Dupuytren-handen zijn de klachten vaak langduriger aanwezig, met meer functionele beperkingen als gevolg. Aangezien deze klachten ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen, is een professionele diagnose cruciaal. Bij twijfel: raadpleeg een arts.

Veelgestelde vragen over de ziekte en ingrepen

Is de ingreep bij Dupuytren met een fijne naald pijnlijk?

De techniek is vrijwel volledig pijnvrij. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van een verdovend middel (Xylocaïne), een product dat na het initieel aanprikken in kleine hoeveelheid wordt ingespoten ter hoogte van de fibrotische strengen. Dit verdooft de regio na een 20-tal seconden. Het enige dat de patiënt dus voelt is de initiële prik.

Kan ik na een ingreep zelf met de auto naar huis rijden?

Meestal is dat geen probleem. De vingers of handpalm zullen door de verdoving dof aanvoelen (zoals de kaak bij verdoving door de tandarts). Enkel als de duim dient behandeld te worden, wordt er gevraagd om niet zelf met de wagen te rijden.

Treed er pijn op na de ingreep bij Dupuytren?

In 95% van de gevallen valt dat zeer goed mee. Het hangt af van de ernst van de aandoening en de contracturen. Als de vingers reeds langdurig aangetast zijn met Dupuytren, moet er soms sterk aan de gewrichtjes worden getrokken, die nadien wat last kunnen geven. IJsapplicatie is meestal voldoende om de pijn te verzachten.

Kan de contractuur bij Dupuytren na een ingreep terugkomen?

Ja, zowel na een heelkundige ingreep als na een percutane fasciotomie met naalden is er kans op recidieven. Deze kans blijkt 50% te zijn binnen de drie à vijf jaar na de ingreep, onafhankelijk van het type behandeling.

Kan percutane fasciotomie uitgevoerd worden na voorafgaande heelkundige ingreep?

Ja, als er opnieuw evolutie is (toename van de kromme vingers - flexiecontracturen) kan er behandeld worden met naalden.

Zijn er risico's verbonden aan de ingreep met naalden?

Zoals bij elke medische ingreep is er een zeker risico. De risico's blijken echter minder frequent dan bij een klassieke heelkundige behandeling van Dupuytren.

Ik heb een knobbel in mijn voetzool, is dat Dupuytren?

Neen, meer dan waarschijnlijk is dat de ziekte van Ledderhose, een aandoening die vergelijkbaar is met de ziekte van Dupuytren doch voorkomt in de fascia plantaris van de voetzool.

Ik heb een vinger die af en toe in flexie (krom of gebogen) blijft staan. Is dit een geval van Dupuytren?

Neen, dit is wat men noemt een springvinger, knipvinger of trigger-finger. Dit is vaak te wijten aan een overbelasting en ontsteking van de pees in haar peesschede, waardoor de vingert hapert. Dit is niet hetzelfde als Dupuytren.

Deze aandoening kan behandeld worden door een infiltratie met cortisone, een percutane release van de peesschede (niet-heelkundig) of een heelkundige release van de peesschede waardoor de pees meer plaats krijgt om te bewegen.

Zijn er andere ziektes geassocieerd aan de ziekte van Dupuytren?

Ja, de Ziekte van Ledderhose (een aandoening die voorkomt in de fascia plantaris van de voetzool) en de Ziekte van Peyronie (een woekering van bindweefsel in de penis, met pijnlijke kromvormige erecties tot gevolg).

Laat klachten niet aanslepen en neem contact met mij op

Ervaar je symptomen of vraag je je af wat Dupuytren is en wat er aan Dupuytren-handen gedaan kan worden? Ik sta als specialist voor je klaar met duidelijke antwoorden. Neem vrijblijvend contact met mij op voor een professioneel advies of een eerste afspraak. Samen zoeken we naar de juiste aanpak in de zoektocht naar het herstel van Dupuytren.